Tentu! Berikut adalah artikel yang ditulis dalam Bahasa Melayu, sesuai untuk kanak-kanak dan pelajar, yang membincangkan isu bias dalam Model Bahasa Besar (LLM) berdasarkan artikel dari MIT:
Rahsia Super Komputer Cerdas: Mengapa Kadang-kadang Ia Berkata Perkara yang Pelik?
Hai kawan-kawan semua! Pernah tak awak bercakap dengan komputer atau telefon pintar awak dan bertanya sesuatu? Mestilah pernah, kan? Sekarang ni, ada komputer yang sangat, sangat pandai namanya “Model Bahasa Besar” atau ringkasnya LLM. Ia macam otak super besar yang boleh faham dan bercakap macam kita!
Bayangkan awak ada robot rakan yang boleh menulis cerita, menjawab soalan sains, atau bahkan membuat puisi. LLM ni lah macam tu! Ia belajar daripada berjuta-juta buku, artikel, dan apa sahaja yang ditulis manusia. Jadi, ia tahu banyak sangat perkara!
Tapi, kenapa kadang-kadang LLM ni buat silap atau cakap benda yang tak adil?
Artikel menarik dari MIT ni (keluar pada 17 Jun 2025) cuba bongkar rahsia ini. Ia kata, LLM ni macam budak yang belajar dari buku. Kalau buku-buku tu ada cerita yang kurang bagus atau pandangan yang tak adil, budak tu pun boleh jadi macam tu. Sama juga dengan LLM.
Apa itu “Bias”?
Kata “bias” ni macam berat sebelah. Bayangkan awak ada dua kawan, tapi awak lebih suka main dengan satu kawan je sebab awak rasa dia lagi bagus, padahal dua-dua kawan awak sama baik. Itu lah bias.
LLM ni belajar dari semua tulisan manusia. Manusia ni, kadang-kadang ada pandangan yang tak adil terhadap orang lain. Contohnya, mungkin dalam buku-buku lama, watak lelaki selalu digambarkan sebagai hero yang kuat, manakala perempuan selalu sebagai orang yang perlu diselamatkan.
Apabila LLM belajar daripada buku-buku macam tu, ia pun mungkin fikir bahawa lelaki lebih sesuai jadi hero. Jadi, kalau awak tanya, “Siapa patut jadi hero?”, LLM tu mungkin akan cakap lelaki, walaupun sebenarnya perempuan pun boleh jadi hero yang hebat!
Kenapa Ini Penting?
Ini penting sebab kalau kita guna LLM ni untuk pelbagai benda, kita nak ia adil untuk semua orang. Kita tak nak ia cakap budak perempuan tak pandai sains, atau orang dari bangsa lain tak boleh jadi doktor. Itu semua tak betul, kan?
Bagaimana Saintis Cuba Perbaiki LLM?
Saintis-saintis ni macam detektif yang cuba faham kenapa LLM buat silap. Mereka sedang mencari cara untuk:
- Ajarkan LLM dengan data yang lebih baik: Macam kita pilih buku cerita yang bagus-bagus untuk budak, saintis nak bagi LLM ni belajar dari maklumat yang lebih adil dan seimbang.
- Cipta peraturan baru: Mereka nak buat seperti “sistem keselamatan” untuk LLM, supaya ia tak boleh cakap benda yang tak betul atau tak adil.
- Uji dan uji lagi: Macam kita buat eksperimen sains, saintis akan uji LLM ni dengan banyak soalan untuk lihat sama ada ia sudah lebih baik.
Apa yang Awak Boleh Buat?
Awak pun boleh jadi saintis cilik!
- Jadi kritis: Kalau awak nampak komputer atau robot cakap sesuatu yang rasa tak betul atau tak adil, jangan terus percaya. Tanya ibu bapa atau guru awak.
- Belajar tentang teknologi: Dunia ni penuh dengan teknologi menarik! Sains komputer, kecerdasan buatan (AI) ni semuanya seronok untuk dipelajari. Siapa tahu, mungkin awaklah saintis seterusnya yang akan membuat LLM jadi lebih baik dan lebih adil untuk semua orang!
Jadi, lain kali awak berinteraksi dengan teknologi pintar, ingatlah bahawa di sebaliknya ada saintis hebat yang bekerja keras. Dan awak pun boleh jadi sebahagian daripada usaha ini dengan terus belajar dan bertanya! Sains itu hebat, dan ia membantu kita membina masa depan yang lebih baik!
Unpacking the bias of large language models
Kecerdasan buatan telah menyampaikan berita.
Soalan berikut digunakan untuk mendapatkan jawapan daripada Google Gemini:
Pada 2025-06-17 20:00, Massachusetts Institute of Technology menerbitkan ‘Unpacking the bias of large language models’. Sila tulis artikel terperinci dengan maklumat berkaitan, dalam bahasa yang mudah difahami oleh kanak-kanak dan pelajar, untuk menggalakkan lebih ramai kanak-kanak berminat dalam sains. Sila berikan artikel dalam bahasa Melayu sahaja.